Dziurawiec zwyczajny – ( Hypericum perforatum )
Roślina popularna w całym kraju. Występuje w Europie i Azji Zachodniej, w Chinach, w Ameryce Północnej i Afryce Północnej. Znanych jest około 200 gatunków dziurawca. Najczęściej rośnie na glebach suchych, piaszczystych, na pagórkach i nieużytkach, na skraju lasów. Czasem jest chwastem w uprawach polowych. Dziurawiec może być także uprawiany.
Inne nazwy: ziele świętego Jana, świętojańskie ziele, przestrzelon, dzwonki Panny Marii.
Nazwa dziurawca pochodzi od jasnych punkcików, jakie można zobaczyć oglądając pod światło liście tej rośliny. W rzeczywistości ni« są to wcale otworki, ale maleńkie zbiorniczki lotnych olejków. Zbiorniczki takie znajdują się także na płatkach kwiatów. Olejek w nich zawarty nadaje całej roślinie przyjemny balsamiczny zapach. Od najdawniejszych czasów znano i wykorzystywano to ziele. Znaleziono szczątki tej rośliny w wykopaliskach w Biskupinie.
Surowce lecznicze
W celach leczniczych wykorzystywane jest całe ziele dziurawca.
Substancje lecznicze
Dziurawiec zawiera flawonoidy, z których najważniejszymi są hiperozyd i rutyna, garbniki katechinowe, olejek eteryczny, kwasy wielofenolowe, fitosterole, oraz substancję uczulającą na światło – hiperycynę.
Zbiór i konserwacja
Ziele dziurawca zbieramy w porze kwitnienia ścinając młode, niezdrewniałe pędy. Suszymy w miejscach przewiewnych, ocienionych, powiązane w pęczki lub rozkładamy cienką warstwą na papierze. Przechowujemy w torbach lub papierowych workach. W czasie suszenia temperatura nie powinna być wyższa niż 4O°C.
Działanie;
rozkurczowe, wzmacniające naczynia, uspokajające, dezynfekujące, korzystne działanie na skórę.
Dziurawiec należy do ziół wszechstronnie działających. Flawonoidy w nim zawarte działają rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych oraz na mięśniówkę naczyń. Znoszą bóle i kolki, ułatwiają przepływ żółci do dwunastnicy. Z tego powodu dziurawiec może być polecany w chorobach wątroby przebiegających ze zmniejszoną produkcją żółci, w stanach skurczowych dróg żółciowych. Może być korzystny w leczeniu stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym, od przełyku zaczynając a na jelicie grubym kończąc, a także w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Garbniki katechinowe z tego ziela uszczelniają naczynia włosowate, podobnie jak witamina P. Dlatego dziurawiec może być polecany w stanach nadmiernej łamliwości i przepuszczalności naczyń krwionośnych. Dziurawiec zwiększa nieco wydzielanie moczu.
Właściwości bakteriobójcze związków czynnych z dziurawca są dość silne, niszczą one bakterie Gram dodatnie, takie jak paciorkowce i gronkowce. Hiperycyna zawarta w dziurawcu zwiększa zdolność pochłaniania przez człowieka i zwierzęta promieniowania nadfioletowego, prowadzi to do zwiększonego wydzielania związków hormonalnych, co może być wykorzystane w stanach wyniszczenia organizmu lub totalnego zagrożenia np. w chorobie nowotworowej. Hiperycyna jest rozpuszczalna w alkoholu, natomiast nierozpuszczalna w wodzie, wobec tego nie będzie jej w wodnych wyciągach z dziurawca.
Korzystne działanie przetworów dziurawca na układ nerwowy sprawia, że ziele to może z powodzeniem być stosowane w psychozach i stanach nerwicowo-depresyjnych. Może być polecany w przypadkach moczenia nocnego u dzieci, a także lękach nocnych. W chorobach skóry, trudno gojących się ranach, owrzodzeniach, w miejscach pozbawionych pigmentu, pomocne są przetwory dziurawca. W zapaleniach błon śluzowych jamy ustnej, w zapaleniach dziąseł i gardła dziurawiec może przynieść poprawę.
Uczulające działanie wyciągów dziurawca na promienie nadfioletowe sprawia, iż ludzie przyjmujący te przetwory powinni unikać opalania się, bowiem może łatwo dojść do poparzeń słonecznych.