Jarząb pospolity – ( Sorbus aucuparia )
Krzew ten, pospolity w całym kraju, może osiągać nawet kilkanaście metrów wysokości. Rośnie w lasach i parkach. Sadzi się go przy drogach i przy ulicach miast jako roślinę ozdobną. Kwiaty ma drobne, kremowe, zebrane w baldachy. Zakwita w maju lub czerwcu. Czerwone owoce dojrzewają od lipca do listopada.
Inne nazwy: jarzębina, jarzębina pospolita, jarząb, jarząbek.
Surowce lecznicze
W celach leczniczych zbiera się kwiaty i owoce, czasem liście.
Substancje lecznicze
Kwiaty jarzębiny zawierają kwasy organiczne jak jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy, winowy, sorbowy, parasorbowy, karotenoidy, substancje gorzkie, garbniki, związki cukrowe i dość dużo witaminy C-, ślady olejku eterycznego.
Zbiór i konserwacja
Kwiaty zbiera się zrywając całe kwiatostany w początkowym okresie kwitnienia. Suszyć należy w miejscach ocienionych, przewiewnych i dopiero po wysuszeniu odrywać szypułki.
Owoce jarzębiny, początkowo żółte, po dojrzeniu stają się czerwone. Należy je zrywać tylko dojrzałe i po oberwaniu z szypułek suszyć rozkładając cienką warstwą w pomieszczeniach ocienionych, przewiewnych lub w suszarniach w temperaturze do 60°C.
Działanie;
moczopędne, przeciwzapalne, przeciwszkorbutowe.
Związki czynne zawarte w jarzębinie zwiększają wydzielanie moczu i dezynfekują drogi moczowe. Są korzystne w przypadkach stanów zapalnych żył kończyn dolnych i górnych oraz żylaków odbytu (hemoroidów). Działanie ściągające jest korzystne również w nieżytach żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego. Ponadto jarzębina może być stosowana w chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego. Duża zawartość witaminy C sprawia, że owoce jarzębiny są bogatym źródłem tej witaminy i mogą być używane dla uzupełnienia jej niedoborów. Spożywanie jednak surowych owoców jarzębiny może skończyć się wymiotami lub biegunką, bo zawarty w nich kwas parasorbowy ma takie działanie. Kwas ten rozkłada się łatwo w czasie gotowania i suszenia. Jeśli będziemy więc zalewać owoce jarzębiny alkoholem, trzeba przedtem sparzyć je wrzątkiem.
Kwiaty jarzębiny są stosunkowo słabo przebadane, wiadomo tylko, że mają słabe działanie moczopędne i rozwalniające, są przez medycynę ludową polecane w zaparciach u dzieci. Zwykle kwiaty są dodawane do mieszanek ziołowych.