Marchew siewna – ( Daucus carota )
Marchew pochodzi z Azji Południowo-Zachodniej, tam też rośnie w stanie naturalnym. Jest uprawiana od koła podbiegunowego do strefy tropikalnej. W pierwszym roku życia rośliny wyrasta korzeń spichrzowy, natomiast kwitnie i wydaje owoce w drugim roku. Odmiany jadalne mają korzeń spichrzowy czerwony, pomarańczowy, ciemnofioletowy lub żółty, odmiany pastewne korzeń biały, żółty, czerwony lub ciemnofioletowy.
Inna nazwa: karotka.
Surowce lecznicze
W leczeniu może być wykorzystany korzeń spichrzowy oraz nasiona marchwi.
Substancje lecznicze
Korzenie marchwi poza dość dużą ilością węglowodanów zawierają pektyny, prowitaminę A, witaminy B1,witamina B2, witamina B6, witamina D, witamina H, witamina E, witamina K, witamina PP, substancję działającą podobnie do insuliny, olejek eteryczny, flawonoidy, sole mineralne, a przede wszystkim związki żelaza, fosforu, wapnia, jodu, miedzi i kobaltu.
Nasiona marchwi zawierają olejek eteryczny, flawonoidy i olej tłusty.
Kwiaty marchwi zawierają antocyjany i flawonoidy, zaś ziele karotenoidy i witaminę B2 (ryboflawinę)
Działanie;
korzenie – przeciwcukrzycowe, przeciwrobacze, działają korzystnie na przewód pokarmowy, poprawiają metabolizm; nasiona – rozkurczowe.
Korzenie marchwi dzięki bogactwu witamin, jakie zawierają, mogą być z dobrym skutkiem stosowane w leczeniu niedoborów tych witamin, a przede wszystkim niedoborów witaminy A, gdyż zawierają prowitaminę A, która w wątrobie człowieka ulega przekształceniu do postaci biologicznie aktywnej. Włączenie marchwi do diety likwiduje objawy niedoboru witaminy A, z których najczęściej występuje niedowidzenie zmierzchowe – zła, opóźniona adaptacja do ciemności, „gęsia skórka” – czyli nadmiernie szorstka skóra na kolanach, łokciach, ramionach i podudziach. U kobiet z niedoborem witaminy A występują zaburzenia miesiączkowania i płodności, a u dzieci zahamowanie wzrostu. Witamina A ma działanie ochronne, zapobiega bowiem występowaniu nowotworów układu oddechowego, zwłaszcza u ludzi narażonych na czynniki rakotwórcze – właściwość ta została potwierdzona doświadczalnie na zwierzętach. Witamina A odpowiada za stan nabłonka dróg oddechowych, wytwarzanie śluzu i oczyszczanie się oskrzeli.
Medycyna ludowa polecała sok z marchwi z miodem lub tartą gotowaną marchew na mleku jako lek na przeziębienie.
Aby w prosty sposób rozpoznać niedobory witaminy A, trzeba w pomieszczeniu, w którym zgasiliśmy światło, mierzyć czas, jaki upłynie do momentu, aż zaczniemy widzieć w ciemności. Jeśli czas ten przekracza 7-8 sekund wskazuje na niedobory witaminy A, jeśli ponad i o sekund, oznacza że niedobory są znaczne i należy zwrócić się do lekarza. Czas możemy mierzyć stoperem lub głośno liczyć 121, 122, 123 itd.
Marchew jest dobrym lekiem przy cukrzycy, zwłaszcza w postaciach wczesnych i u ludzi młodych.
Sok z marchwi ze względu na dużą zawartość soli potasu i innych minerałów może uzupełniać braki tych związków, co jest szczególnie ważne u ludzi długo leczonych lekami moczopędnymi i ludzi cierpiących na bolesne skurcze łydek. Sok ten może również być używany do płukania ust i gardła przy zapaleniach lub służyć do okładów na rany, ropnie.
Medycyna ludowa uważa, że sok z marchwi może wzmacniać popęd płciowy.
Związki siarki zawarte w korzeniu marchwi pobudzają wzrost bakterii regulujących florę układu pokarmowego. Marchew jest dobrym lekiem przy zaparciach, a marchwianka stosowana jest na biegunki u dzieci. Korzeń marchwi może być wykorzystany w leczeniu zapaleń jelit. Marchew ma także właściwości przeciwrobacze i może być pomocna w walce z glistami i owsikami. Szczególnie korzystnie marchew działa na przewód pokarmowy ludzi w wieku podeszłym, poprawia pracę jelit i znosi zaparcia. Dzięki zawartości pektyn i innych związków ma także działanie przeciwmiażdżycowe, obniża poziom cholesterolu i tłuszczów we krwi, celuloza zawarta w korzeniu marchwi sprzyja wydalaniu cholesterolu z organizmu.
Flawonoidy zawarte w marchwi działają przeciwskurczowo na naczynia, w tym także na naczynia wieńcowe. Może więc marchew być wykorzystana w leczeniu choroby wieńcowej i stwardnienia tętnic.
Marchew może także być używana na maseczki kosmetyczne.