Melisa lekarska – ( Melissa officinalis )
Roślina ta rośnie dziko w południowej Europie, północnej Afryce Azji Mniejszej, a także południowej Szwajcarii. Melisa jest uprawiana w wielu krajach Basenu Morza Śródziemnego, w europejskiej części Rosji, w Ameryce Północnej, a także w Polsce. W Starożytności melisa uważana była za środek wzmacniający i wypędzający melancholię. Obecnie w kuchniach wielu narodów jest używana jako przyprawa do sałat, zup, mięs, napojów, herbaty. Melisa – po grecku oznacza pszczołę, była ceniona przez pszczelarzy, którzy nacierali nią ule przed wpuszczeniem pszczół.
Inne nazwy: rojownik lekarski, matecznik, pszczelnik.
Surowce lecznicze
W celach leczniczych zbiera się ziele, które po zgnieceniu ma zapach cytryny.
Substancje lecznicze
Melisa zawiera olejek eteryczny, którego głównymi składnikami są cytral i geraniol, ponadto zawiera garbniki, związki żywicowe, substancje gorzkie, śluzy, kwasy organiczne i trójterpeny.
Zbiór i konserwacja
Liście i ulistnione szczyty pędów długości ok. 10-15 cm zbiera się na początku kwitnienia w maju, czerwcu lub sierpniu, w dni suche, po obeschnięciu rosy. Melisa kwitnie niebiesko-białymi, żółto-białymi lub liliowo-białymi kwiatami. Ziele melisy należy suszyć rozłożone cienką warstwą w miejscach ocienionych lub w suszarniach w temperaturze nie wyższej niż 35°C.
Działanie;
uspokajające, przeciwskurczowe.
Liście melisy są bardzo łagodnym, a jednocześnie skutecznym środkiem uspokajającym. Zmniejszają nadmierne napięcie układu nerwowego.
Melisa może z powodzeniem wyeliminować przyjmowanie syntetycznych leków uspokajających. Jest korzystna dla młodych, którzy uczą się lub pracują umysłowo. Ziele to jest bardzo skuteczne dla ludzi w wieku podeszłym. Jest dobrze tolerowane przez ludzi znerwicowanych z objawami lęku, poczuciem zagrożenia i trudnościami zasypiania.
Na serce melisa działa uspokajająco, jest pomocna w leczeniu łagodnych zaburzeń rytmu serca.
Wyciągi melisy regulują pracę przewodu pokarmowego. Znoszą stany skurczowe w jelitach i .drogach żółciowych. Mają także działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Niszczą wiele rodzajów bakterii (barwiące się Gram dodatnio, jak i Gram ujemnie), a także bakterie niewrażliwe na antybiotyki. Znane i cenione jest działanie melisy w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
W pracach doświadczalnych wykazano, że melisa hamuje nadmierny rozwój komórek nowotworowych.
Medycyna ludowa polecała melisę w stanach nadmiernej pobudliwości płciowej, dla regulacji miesiączek oraz jako skuteczny środek przeciwwymiotny u kobiet w ciąży, a mlekopędny u kobiet karmiących piersią.
Zewnętrznie stosowane wyciągi melisy miały znosić bóle stawowe, a także być pomocne w leczeniu czyraków i owrzodzeń.