Nawożenie to stosowanie nawozów celem utrzymania lub zwiększenia zawartości w glebie składników pokarmowych potrzebnych roślinom oraz poprawienia właściwości chemicznych, takich jak odczyn gleby, fizykochemicznych, np. zwiększenie zdolności sorpcyjnych, fizycznych, do których należy polepszenie struktury gleby oraz zwiększenie pojemności wodnej, biologicznych poprzez wpływ nawozów na występowanie pożytecznej mikroflory, z którą wiąże się prawidłowy rozkład resztek pożniwnych.
Nawożenie zapobiega obniżaniu się żyzności gleby, która jest skutkiem wywożenia plonów poza gospodarstwo rolne, a więc i składników mineralnych, z których się te plony składają, procesów erozyjnych, czy wypłukiwania składników w głąb gleby, np. w czasie obfitych opadów.
Wybierając sposób nawożenia rośliny uwzględnić należy jej wymagania pokarmowe, czyli najmniejszą ilość składników pokarmowych potrzebną do uzyskania plonu w odpowiedniej wysokości oraz potrzeby nawozowe, które określają rodzaj i ilość nawozu potrzebną w celu uzyskania dobrej jakości plonu w odpowiednich warunkach glebowych i klimatycznych w konkretnym płodozmianie. Nawożąc należy też starać się zachować równowagę poszczególnych składników w glebie.
Im lepsze roślina ma warunki do wzrostu i im lepsze ma warunki agrotechniczne, tym intensywniejsze nawożenie można zastosować, pamiętając jednak o zachowaniu zasad ochrony środowiska z tym jednak, że lepsze warunki dla wzrostu rośliny oznaczają także, że mniejsza ilość danego składnika pokarmowego jest potrzebna aby uzyskać jednostkę masy plonu.
Nawozy należy stosować tylko w takich ilościach, które poszczególna roślina może wykorzystać lub które dana gleba może zatrzymać. Zbyt duże dawki, nieodpowiednie proporcje składników pokarmowych lub brak możliwości wykorzystania nawozu w danych warunkach glebowych, przy niedostatku lub nadmiarze wody, niektórych pierwiastków, nieodpowiednim odczynie gleby lub nadmiernym zachwaszczeniu, są przyczyną degradacji siedliska rolniczego oraz zanieczyszczenia środowiska, np. eutrofizacji zbiorników wodnych. Dotyczy to zwłaszcza nawozów mineralnych.
Nawozy mineralne:
Aby uzupełnić występujący często niedobór jednego lub kilku ze składników pokarmowych w danej glebie, ewentualnie aby zwiększyć plon masy zielonej, stosuje się nawożenie nawozami mineralnymi, wykorzystując zwłaszcza te składniki pokarmowe, które na danej glebie dają zwykle lepsze wyniki produkcyjne. Nieprawidłowa gospodarka nawozami mineralnymi, zwłaszcza nawozami azotowymi i fosforowymi, prowadzić może do przenawożenia rośliny i gromadzenia się w jej tkankach szkodliwych substancji.
Oznaczanie potrzeb nawozowych:
W Polsce stacje chemiczno-rolnicze określają potrzeby nawozowe roślin oraz zasobność gleb w przyswajalne dla roślin składniki w poszczególnych gospodarstwach, tworząc mapy zasobności gleb. Wielkość dawek na 1 ha powierzchni określić można doświadczalnie lub za pomocą metod chemicznych, fizykochemicznych czy mikrobiologicznych.
charakter, właściwości gleby: typ, rodzaj, gatunek; właściwości fizyczne, chemiczne, fizykochemiczne,
stopień kultury roli,
warunki klimatyczne,
stosunki wodno-powietrzne w glebie,
rzeźba terenu;
Planując wielkość plonu oraz dawkę nawozu należy uwzględnić każdy z wymienionych czynników,ponadto inne, dotyczące gatunku i odmiany uprawianej rośliny, odczynu gleby, czasu siewu, sadzenia oraz stosowanego płodozmianu, właściwości nawozu a także opłacalności nawożenia. Jeżeli chodzi o właściwości nawozów, to wiążą się z tym liczne problemy, jako że stosowanie ich może powodować zmianę odczynu gleby, zasolenie, nawozy mogą być łatwo lub trudno wymywane i przemieszczane.
Rodzaje nawożenia:
Nawożenie przedsiewne, gdy nawozy wprowadza się do gleby przed siewem roślin, stosując np. orkę lub bronowanie, dzięki czemu są one dokładnie z glebą wymieszane.
Większość nawozów używa się właśnie w ten sposób, np. obornik i kompost.
Nawożenie siewne stosuje się jednocześnie z siewem nasion.
Nawożenie pogłówne gdzie nawozy są dostarczane do gleby w trakcie wegetacji roślin, często w postaci płynnej (gnojowica, gnojówka itp.). Można tu wyróżnić nawożenie dolistne, gdzie słabo stężony nawóz dostarczany jest bezpośrednio na liście rośliny.
Można zastosować także nawożenie donasienne, mocząc nasiona w roztworach mikronawozów, zapewniające roślinie dobry start.