Owies zwyczajny – ( Avena sativa )
Jest to roślina jednoroczna z rodziny Traw (Gramineae), udomowiona przez człowieka w czasach historycznych, znana dziś tylko z upraw w wielu krajach Europy, zachodniej Azji i Ameryki Północnej. Niekiedy dziczeje. W Polsce jest uprawiana na glebach lekkich oraz w górach ze względu na małe wymagania glebowe i klimatyczne.
Owies wydaje łodygi kępkowe, do l m wysokie. Źdźbła nagie i gładkie, pochwy liściowe gładkie, blaszki liściowe, zwłaszcza na brzegu, szorstkie. Kwiatostan – duża wiecha, mniej lub więcej rozpierzchła.
Surowce lecznicze
W celach leczniczych używane są młode rośliny i słoma
Substancje lecznicze
Ziele i słoma owsiana zawierają węglowodany, saponinę oraz sole mineralne obfitujące w krzemionkę, w tym również rozpuszczalną w wodzie. Surowiec ten jest słabo dotąd zbadany. Ziarna i płatki owsiane zawierają jako najważniejszy składnik skrobię o ziarnach złożonych z drobnych ziarenek, łatwo strawną po ugotowaniu. Jest nieco białka, ponadto witaminy, zwłaszcza witamina E w kiełkach, a także sole mineralne, bogate w związki wapnia. Mąka owsiana składa się głównie ze skrobi.
Zbiór i konserwacja
W lecznictwie znajduje zastosowanie świeże ziele z młodych roślin, zebrane przed kwitnieniem i wysuszone w cieniu i przewiewie, a także słoma owsiana zebrana po dojrzeniu ziarna. Surowcem jest ziele owsa – Herba Avenae. Bywają również zbierane dojrzałe, całe ziarna owsa – Fructus Avenae, ponadto płatki owsiane -Fructus Avenae exconicatus, a także mąka owsiana – Farina Avenae.
Działanie;
Wodne wyciągi z ziela owsa działają wykrztuśnie, a także przeciwbólowe w schorzeniach reumatycznych, kamicy moczowej i chorobach nerek. Ponadto stanowią dobry środek mineralizujący, bogaty w rozpuszczalną w wodzie krzemionkę, wpływającą dodatnio na przemianę materii, stan naczyń krwionośnych, narządów wewnętrznych, kości, skóry, włosów i paznokci. Związki krzemu mają też korzystny wpływ na aktywność hormonalną ludzi starszych. Rozpuszczalna w wodzie krzemionka wydala się częściowo z moczem, gdzie odgrywa rolę jednego z koloidów ochronnych, przeciwdziałających krystalizacji składników mineralnych w drogach moczowych. Nalewka z ziela owsa wykazuje działanie wzmacniające system nerwowy, zwłaszcza w bezsenności, wyczerpaniu nerwowym, pląsawicy i epilepsji. Kąpiele w odwarze z ziela lub słomy owsianej, bogate w rozpuszczalną krzemionkę, wykazują korzystne działanie w artretyzmie, chorobie reumatycznej, kamicy nerkowej i schorzeniach nerek. Również w chorobach skórnych i czyraczności oraz nadmiernej potliwości nóg.
Kleik z płatków owsianych działa korzystnie jako łatwo strawny środek dietetyczny, a także jako łagodny środek powlekający. Zewnętrznie płatki i mąka owsiana działają odmiękczająco.
W lecznictwie ludowym płatki owsiane i kleik z płatków, spożywane codziennie, uważane są za środek zwiększający popęd płciowy i odmładzający, zapobiegający przedwczesnemu starzeniu się organizmu.
Płatki i mąka owsiana zarobione z wodą służą do okładów odmiękczających na ropnie i czyraki.