Pierwiosnek lekarski – ( Primula veris )
Roślina ta występuje w całym kraju, w lasach suchych, w miejscach słonecznych, na wzgórzach, na glebach wapiennych. Dziko rosnący pierwiosnek jest pod ochroną. Do celów leczniczych używa się tylko rośliny pochodzące z upraw. Pierwiosnek w stanie naturalnym występuje w całej Europie i we Wschodniej Syberii. W celach leczniczych można także używać surowców pochodzących z pierwiosnka wyniosłego (Primula elatior).
Inne nazwy: prymula, prymulka, kluczyki.
Surowce lecznicze
W celach leczniczych wykorzystuje się korzenie, czasem kwiaty i liście.
Substancje lecznicze
Głównym związkiem leczniczym zawartym w korzeniu pierwiosnka są saponiny trójterpenowe z głównym związkiem tej grupy, kwasem prymulowym.
Ponadto korzenie zawierają glikozydy fenolowe, garbniki, substancje gorzkie, ślady olejku eterycznego i sole mineralne.
W kwiatach pierwiosnka znajdują się saponiny i flawonoidy. Liście zawierają witaminę C.
Zbiór i konserwacja
Korzenie wykopujemy od marca do maja. Po umyciu i rozdrobnieniu, należy je rozłożyć cienką warstwą w miejscach ocienionych W suszarniach suszyć w temperaturze nie wyższej niż 4O°C.
Kwiaty należy zbierać wraz z kielichami w porze kwitnienia, kwietniu i maju. Suszyć w miejscach ocienionych.
Działanie;
wykrztuśne.
Pierwiosnek lekarski jest od dawna znanym lekiem, który przynosi ulgę w suchym uporczywym kaszlu, rozrzedza bowiem i zwiększa ilość śluzu produkowanego w drogach oddechowych. Ułatwia odkrztuszanie wydzieliny z oskrzeli. Jest skutecznym lekiem przy zapaleniach gardła i krtani, zapaleniach oskrzeli. Pierwiosnek może być korzystnym lekiem w leczeniu gruźlicy i pylicy płuc, dla palaczy tytoniu i ludzi narażonych na wdychanie dymów i pyłów przemysłowych.
Pierwiosnek zwiększa nieco ilość wydalanego moczu. Może być z powodzeniem stosowany przy nerwicy, migrenie i bólach stawów.