Pszenica orkisz, zwyczajowo nazywana orkiszem lub szpelcem – gatunek zboża należący do rodzaju pszenica. Popularna w średniowieczu, obecnie rzadko uprawiana. Pszenica orkisz ma niskie wymagania w stosunku do warunków, w których rozwija się i rośnie. Wykazuje się wysoką zdolnością adaptacyjną. Pszenica orkisz należy do upraw ekologicznych.
Zaleca się uprawianie jej na obszarach chronionych przed powodziami. Jej uprawa nie wymaga używania pestycydów.
Obecnie uprawiana jest przede wszystkim w krajach europejskich. Jest szczególnie rozpowszechniona w południowo-zachodnich Niemczech oraz w Szwajcarii. Jej uprawy znajdują się także w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
W Polsce orkisz uprawia się głównie w gospodarstwach „ekologicznych”.
Wartość odżywcza orkiszu jest bardzo wysoka. Zawiera ona wszystkie podstawowe składniki odżywcze potrzebne człowiekowi, takie jak sacharydy, białka, tłuszcze, witaminy oraz substancje mineralne. Ziarno orkiszu zawiera więcej białka, niż ziarno pszenicy zwyczajnej. Jest od nich także bogatsze w lepiej przyswajalny gluten. Ponadto zawiera więcej cynku, miedzi i selenu oraz witamin A i E. Dominującym kwasem tłuszczowym jest wartościowy dla zdrowia kwas linolenowy. Gatunek ten jest również bogatym źródłem błonnika pokarmowego,
Orkisz zawiera małą ilość niektórych aminokwasów, uważanych za niezbędne w diecie człowieka. Szczególnie mało zawiera lizyny i treoniny, ale bogata jest w glutaminę i prolinę.