Olejarka abisyńska

Olejarka abisyńska to gatunek jednorocznej rośliny z rodziny astrowatych. Wywodzi się z Etiopii, gdzie również rozpoczęto jej uprawę. Jest źródłem oleistych nasion o licznych zastosowaniach, zarówno w żywieniu ludzi, jak i ptaków egzotycznych. Ziarno to zwie się w języku polskim murzynkiem.

Olejarka abisyńska wymaga w uprawie umiarkowanych opadów. Rośnie zarówno w strefie tropikalnej, jak i umiarkowanej, jednak źle znosi chłodne noce.

Lokalna etiopska nazwa ziarna olejarki abisyńskiej to noug. Olej uzyskany z murzynka jest jadalny. Schnie powoli, dodawany jest do żywności, farb i mydeł, lamp olejnych. Może zastąpić olej oliwkowy, zostać zmieszany z olejem lnianym, stanowi również domieszkę do oleju rzepakowego, sezamowego i innych. W Etiopii nasiona murzynka wyciskane z miodem wchodzą w skład ciastek, zaś makuchem karmi się bydło. We wspomnianym kraju to główna roślina oleista. Rośliny przed kwitnieniem znajdują zastosowanie jako nawóz. Smażone lub przypieczone nasiona olejarki używane są jako przekąska lub przyprawa. Murzynek wchodzi także w skład karm dla drobnych ptaków egzotycznych. W Indiach około 75% nasion z upraw przeznacza się na olej, pozostałe trafiają na eksport z przeznaczeniem na karmę dla ptaków. Owce mogą jeść całą olejarkę, natomiast bydło jedynie kiszonkę. Znajduje również zastosowanie w medycynie ludowej.

Zawartość oleju w murzynku wynosi blisko 30%, jest to jednak zmienna cecha, zależna od regionu. Przykładowo wśród zbadanego ziarna z czterech siedlisk w Etiopii zawartość oleju wynosiła 37,41–39,3%. Wśród kwasów tłuszczowych w murzynku dominuje kwas linolowy (średnio 78,2% wszystkich kwasów tłuszczowych zawartych w nasionach w stanowisku badanych w Etiopii, 51,6-58,4% i 45,4-65,8% w dwóch miejsc w Indiach). Zawartość witaminy E wynosi 70 mg/100 g. Jest bardzo wysoka na tle innych nasion oleistych (dla słonecznika 37,77 mg/100 g, dla orzeszków ziemnych 10,1 mg/100 g).