Olejek lawendowy to olejek eteryczny pozyskiwany z lawendy wąskolistnej, zwanej też lekarską lub prawdziwą, uprawianej przede wszystkim w południowej Francji. Olejki są pozyskiwane metodą destylacji z parą wodną lub ekstrakcji rozpuszczalnikami lotnymi. Wśród licznych składników mieszanin związków chemicznych, jakimi są destylaty i ekstrakty, dominują octan linalilu i linalol. Olejek lawendowy jest stosowany jako składnik perfum, wód toaletowych, mydeł toaletowych i leków oraz jako przyprawa.
Olejki otrzymywane w wyniku destylacji z parą wodną lawendy francuskiej są cieczami o żółtawym lub żółtawo-zielonawym zabarwieniu o przyjemnym zapachu i silnym aromatycznym smaku. Olejki wytwarzane w skali laboratoryjnej i półtechnicznej z lawendy hodowanej w Polsce mają podobne właściwości organoleptyczne i fizykochemiczne. Zapach destylatów nieco różni się od zapachu świeżych kwiatów. Większe podobieństwo osiąga się stosując metodę ekstrakcyjną. Konkret jest produktem stałym lub półstałym o zabarwieniu ciemnozielonym. Jest częściowo rozpuszczalny w olejkach eterycznych i alkoholu etylowym.
Angielski olejek lawendowy ma zapach z nutą kamforowo–eukaliptusową, mniej słodki od zapachu olejku francuskiego.
W perfumiarstwie olejek lawendowy był w poprzednich stuleciach bardzo popularny. W XVIII w. niemal wszystkich europejskich dworach królewskich i książęcych korzystano z „Eau de Cologne” – wody kolońskiej Fariny, która rozsławiła Kolonię jako miasto perfum. W skład modnej przez wieki kompozycji wchodziły olejki:
– bergamotowy, cytrynowy, pomarańczowy – nuta głowy,
– lawendowy, rozmarynowy – nuta serca,
– neroli (kwiat gorzkiej pomarańczy) – nuta bazy.
Obecnie zapach lawendy jest przez perfumiarzy wykorzystywany rzadziej, co tłumaczy się zbyt silnym jego skojarzeniem z zapachem proszków do prania. Olejek stosuje się w kompozycjach męskich wód toaletowych jako składnik świeżej nuty początkowej. Jest często używany w gospodarstwie domowym, np. jako środek odświeżający lub przyprawa kuchenna.
W farmacji olejek lawendowy jest stosowany, jako środek zapachowy, do wyrobu spirytusu lawendowego i spirytusu mydlanego, oraz dodatek do leków galenowych. Jest też składnikiem soli trzeźwiących.
Olejkowi przypisuje się różnego rodzaju oddziaływania fitofarmakologiczne, np. uspokajające i nasenne, pobudzające wydzielanie soków trawiennych, antyseptyczne, przeciwwzdęciowe, moczopędne. Olejek jest też polecany do wcierania miejscowego, jako środek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Zależność między chemicznym składem olejków i ich biologiczną aktywnością jest wciąż przedmiotem badań.