Kategoria: Naturopatia

Medycyna niekonwencjonalna, paramedycyna, pseudomedycyna lub inaczej medycyna alternatywna to metody i praktyki, o których twierdzi się, że mają działanie lecznicze lub diagnostyczne, ale są niemożliwe do udowodnienia na podstawie badań naukowych. Te metody zazwyczaj nie są akceptowane, a niekiedy stoją w sprzeczności z medycyną opartą na badaniach naukowych, oparte są na twierdzeniach niezgodnych z podstawową wiedzą przyrodniczą i medyczną i w opinii lekarzy i naukowców uchodzą za nieskuteczne albo o wiele gorsze od dostępnych metod oferowanych przez medycynę.

Medycyna niekonwencjonalna składa się z szerokiej gamy praktyk, produktów i terapii – od tych, które są biologicznie wiarygodne, ale niezbyt dobrze przetestowane, do tych o znanych szkodliwych i toksycznych skutkach. Medycyna niekonwencjonalna stała się popularna i jest używana przez znaczny procent populacji w wielu krajach. Podczas gdy dokonała znaczącej zmiany w nazewnictwie: od szarlatanerii do medycyny komplementarnej lub integracyjnej – promuje zasadniczo te same co dawna „szarlataneria” praktyki. Jej zwolennicy często sugerują, aby stosować alternatywną medycynę wraz z funkcjonalnym leczeniem medycznym, w przekonaniu że uzupełnia leczenie. Nie ma dowodów na to, że tak się dzieje, a znaczące interakcje leków spowodowane alternatywnymi terapiami mogą zamiast tego negatywnie wpływać na leczenie, czyniąc je mniej skutecznym, w szczególności w przypadku terapii przeciwnowotworowych. Pomimo tego, że w większości krajów rozwiniętych alternatywne terapie leczenia nowotworów są wprowadzane na rynek nielegalnie i osiągają wysokie ceny, wielu chorych na nowotwory stosuje je.

Część praktyk zaliczanych do medycyny niekonwencjonalnej ma swoje źródło w starszej tradycji (jak akupunktura), a inne rozwinęły się w czasach nowożytnych (na przykład homeopatia i bioenergoterapia).

Rodzaje medycyny niekonwencjonalnej

akupresura – metoda polegająca na ucisku określonych miejsc ciała
akupunktura – metoda polegająca na wbijaniu igieł w określone miejsca na ciele
apiterapia – metoda polegająca na podawaniu produktów pochodzących od pszczół
aromaterapia – metoda polegająca na podawaniu naturalnych olejków eterycznych
bioenergoterapia – metoda polegająca na wykorzystaniu nieudowodnionej tzw. „bioenergii”
biorezonans – metoda polegająca na wykorzystaniu aparatów mierzących opór elektryczny skóry
homeopatia – metoda polegająca na zastosowaniu tzw. „zdynamizowanych” roztworów wodnych różnych substancji, najczęściej pochodzenia roślinnego lub mineralnego
irydologia – metoda rzekomo diagnozująca stan zdrowia na podstawie wyglądu tęczówki oka
koloroterapia – metoda polegająca na ekspozycji na światło o różnych kolorach
litoterapia – metoda polegająca na podawaniu minerałów
metoda Batesa – metoda polegająca na „relaksacji oczu”
ortopatia – metoda polegająca na wykorzystaniu samoregenerujących właściwości organizmu
radiestezja – metoda polegająca na użyciu wahadeł
refleksologia – metoda polegająca na manualnym uciskaniu stóp, rąk lub twarzy celem rzekomego leczenia organów wewnętrznych
sylwoterapia – metoda polegająca na przebywaniu przy drzewach i krzewach
urynoterapia – metoda polegająca na stosowaniu moczu

Paranauka to część wiedzy, bardzo bliska wiedzy racjonalnej, czy nawet naukowej, która teoretycznie powinna poddawać się racjonalnej kontroli, ale obejmuje pomysły i hipotezy niespełniające mocnej zasady racjonalności, tzn. nieposiadające odpowiedniego uzasadnienia. W efekcie paranauka obejmuje wiedzę stojącą poza oficjalnym nurtem naukowym, z których uczeni czerpią jednak pomysły i hipotezy robocze. Paranauka stanowi swego rodzaju „przedsionek” wiedzy naukowej.

Paranauka istotnie różni się od pseudonauki, obejmującej wiedzę irracjonalną i pozorującą wiedzę naukową, np. poprzez używanie języka naukowego. Problem metod rozróżniania nauki od paranauki określany jest jako problem demarkacji.

Paranauki, np. parapsychologia mają swoją metodę, właściwą dla tej dziedziny rzeczywistości, którą się zajmują. Badania metodami naukowymi zjawisk paranormalnych nie dały pozytywnych wyników z powodu nieadekwatności stosowanych przez naukowców metod badawczych. Nie można właściwie ocenić parapsychologii narzędziami stosowanymi w nauce, bowiem z założenia narzędzia te nie nadają się do właściwego poznania zjawisk parapsychicznych. Gdyby było inaczej, to parapsychologia nie byłaby paranauką, a stałaby się nauką.

Aby skorzystać z paranauk, trzeba poznać granice nauki i to, co znajduje się poza tymi granicami. I tak, w przypadku parapsychologii, wymaga to nabycia praktycznych umiejętności parapsychicznych. Jeśli naukowcy poznają metody parapsychologii i nabędą środki poznania umiejętności parapsychicznych, będzie możliwe przesunięcie granicy poznania naukowego w tej dziedzinie.

Medycyna holistyczna to medycyna zgodna z holistycznym poglądem, że człowiek-pacjent jest „układem całościowym”; należy leczyć cały organizm – człowieka-osobę, nie ograniczając się do określonej choroby lub chorego narządu. Niezbędna jest troska o stan jego ciała, umysłu, ducha, które wzajemnie wpływają na siebie.

Redaktorzy monografii „Holistyczny wymiar współczesnej medycyny” wskazują, że poza podstawowym procesem profesjonalnego leczenia zespół terapeutyczny musi pamiętać o poszanowaniu godności i niezależności każdego pacjenta oraz o jego komforcie bio-psycho-społecznym.

Medycyna komplementarna, medycyna alternatywna, medycyna integracyjna – odnosi się do szerokiego zakresu praktyk zdrowotnych, które nie są częścią tradycji danego kraju ani medycyny konwencjonalnej, biomedycyny, oraz nie są zintegrowane z dominującym systemem opieki zdrowotnej. W niektórych krajach są stosowane zamiennie z medycyną tradycyjną.

W Polsce medycyna komplementarna stosowana jest podczas standardowej opieki medycznej, medycyna alternatywna stosowana jest zamiast standardowej opieki medycznej, natomiast medycyna integracyjna łączy terapię stosowaną w medycynie konwencjonalnej z elementami terapi stosowanymi w medycynie komplementarnej i alternatywnej.

Osoby cierpiące na choroby przewlekłe np. nowotwór, jeśli rozważają, lub stosują terapię w ramach medycyny komplementarnej lub ludowej powinny skonsultować swoją decyzję z lekarzem lub pielęgniarką. Wynika to z tego, że niektóre tego typu terapie mogą być szkodliwe dla zdrowia i wpływać na przebieg i efekt standardowego leczenia.

Zielarstwo to dział wiedzy zajmujący się zagadnieniami hodowli, uprawy, zbioru, suszenia, pakowania i przechowywania roślin leczniczych.

Uprawa roślin leczniczych może być prowadzona w ogrodzie lub specjalnym gospodarstwie rolnym jako uprawa polowa – plantacja. Zbiór roślin leczniczych dotyczy zbierania ich zarówno z takich upraw, jak i ze stanu naturalnego, gdyż wiele roślin leczniczych eksploatujemy z dziko występujących zasobów (np. lipę).

Zielarstwo stanowi jedną z gałęzi rolnictwa względnie ogrodnictwa. Dyscyplinę tę studiuje się w Polsce w uniwersytetach przyrodniczych – w większości dawne uczelnie rolnicze.

Zielarstwo dostarcza roślinnych surowców leczniczych dla ziołolecznictwa

Ziołolecznictwo – fitoterapia, fitofarmakologia zajmuje się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych bądź przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób. Pojęcie to jest również używane dla określenia gałęzi medycyny alternatywnej zajmującej się leczeniem preparatami roślinnymi.

Ziołolecznictwo zajmuje się poznaniem właściwości roślin leczniczych, w tym:

mechanizmów działania leków roślinnych na organizmy żywe,
metabolizmu zawartych w nich substancji czynnych
dawkowania sporządzonych z nich preparatów
ewentualnych działań niepożądanych
interakcji zachodzących pomiędzy lekami syntetycznymi a produktami ziołowymi

Fitoterapia wiąże się również z poszukiwaniem nowych leków roślinnych oraz odkrywaniem nowych zastosowań fitoterapeutycznych znanych już roślin leczniczych (np. na podstawie danych etnofarmakologicznych).

Ziołolecznictwo jest bardzo rozpowszechnione wśród nieuprzemysłowionych społeczeństw. Jest głównym składnikiem wszystkich tradycyjnych systemów medycznych (medycyny ludowej), przede wszystkim ze względu na niski koszt pozyskania surowców leczniczych oraz ich naturalne występowanie.

Ziołolecznictwo jest również praktykowane przez osoby zajmujące się medycyną tradycyjną i komplementarną. Tak rozumiana fitoterapia czerpie swoją wiedzę z wielu tradycji: