Kategoria: Minerały

Kwasy tłuszczowe omega-9 (zwane też kwasami tłuszczowymi n-9 lub ω-9) – nienasycone kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy dziewiątym od końca atomie węgla łańcucha węglowego. W postaci acylogliceroli wchodzą w skład tłuszczów.

Przykładowe kwasy omega-9
kwas oleinowy
kwas erukowy
kwas nerwonowy

Najważniejszym przedstawicielem (monounsaturated fatty acids; MUFA), omega 9 jest kwas oleinowy. W żywności występuje obficie w oliwie z oliwek i oleju rzepakowym oraz margarynie z niego produkowanej. Znajduje się także w tłuszczach zwierzęcych.

W przeciwieństwie do Omega 3 oraz Omega 6 mogą z powodzeniem być produkowane przez organizm, dzięki czemu nie musimy się martwić o ich niedobory spowodowane brakiem produktów bogatych w Omega 9 w naszej diecie.

W 2001 stwierdzono, że tłuszcze jednonienasycone omega-9 oraz niektóre wielonienasycone (omega-6) sprzyjają rozwojowi raka piersi po menopauzie, a tłuszcze wielonienasycone omega-3 – przeciwdziałają. Odkryto, że tłuszcze oleinowe (zawarte w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym) i inne jednonienasycone (omega-9) sprzyjają rozwojowi raka, podobnie jak niektóre tłuszcze wielonienasycone omega-6 (np. 20:2 pochodna kwasu linolowego).

Kwasy tłuszczowe omega-6, to nienasycone kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy szóstym od końca atomie węgla łańcucha węglowodorowego. W postaci acylogliceroli wchodzą w skład tłuszczów. Kwasy omega-6 należą do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), co oznacza, że nie są one produkowane przez organizm człowieka, a jednocześnie są mu potrzebne do prawidłowego funkcjonowania i muszą być pobierane z pożywienia.

Przykładowe kwasy omega-6
kwas linolowy (LA)
kwas gammalinolenowy (GLA)
kwas arachidonowy (AA, ARA)

Duże spożycie tłuszczów omega-6 przy niedostatku tłuszczów wielonienasyconych omega-3 sprzyja rozwojowi raka piersi po menopauzie. W 2001 stwierdzono, że tłuszcze jednonienasycone (omega-9) oraz niektóre wielonienasycone (omega-6) sprzyjają rozwojowi raka piersi po menopauzie, a tłuszczewielonienasycone omega-3 – przeciwdziałają.
Odkryto, że tłuszcze oleinowe (zawarte w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym) i inne jednonienasycone (omega-9) sprzyjają rozwojowi raka, podobnie jak niektóre tłuszcze wielonienasycone omega-6 (np. 20:2 pochodna kwasu linolowego). Tłuszcze nasycone (w maśle, smalcu, śmietanie, wieprzowinie, kiełbasie, drobiu, itp.) nie szkodzą osobom z predyspozycjami rakowymi, a tłuszcze wielonienasycone omega-3 – zdecydowanie pomagają.

Tłuszcze wielonienasycone omega-6 przy niedostatku tłuszczów wielonienasyconych omega-3 stymulują wzrost nowotworów prostaty, przyśpieszają postęp histopatologiczny i zmniejszają przeżywalność pacjentów z rakiem prostaty, podczas gdy tłuszcze wielonienasycone omega-3 (m.in. w oleju lnianym) mają odwrotne, pozytywne działanie.

Kwasy tłuszczowe omega-3 (zwane też kwasami tłuszczowymi n-3 lub ω-3) – nienasycone kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne w łańcuchu węglowym znajduje się przy trzecim od końca atomie węgla. Do tej grupy należą m.in. wielonienasycone kwasy pełniące ważną rolę w odżywianiu człowieka: Naturalnym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 są tłuste ryby, oleje roślinne czy tłuszcze pochodzenia zwierzęcego.

Istnieją dowody naukowe, że spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 wiąże się z obniżeniem poziomu trójglicerydów we krwi i regularne przyjmowanie zmniejsza ryzyko wtórnych i pierwotnych zawałów serca.

Kwasy omega-3 mają także korzystny wpływ na funkcje poznawcze u osób cierpiących na różne formy zaburzeń kognitywnych. Istnieją również dane wskazujące na osłabienie objawów depresji, oraz zachowań agresywnych dzięki przyjmowaniu kwasów omega-3.

Rodzaje kwasów tłuszczowych omega-3:
kwas eikozapentaenowy, to kwas, który znajduje się głównie w rybach i wpływa przede wszystkim na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. To wielonienasycony kwas tłuszczowy, w którym grupa karboksylowa znajduje się na końcu 19-członowego łańcucha węglowodorowego zawierającego 5 wiązań podwójnych;

kwas dokozaheksaenowy, to kwas, który należy do kwasów tłuszczowych, które nie syntetyzują się w organizmie człowieka, choć w niewielkich ilościach może się tworzyć z kwasu linolenowego. Zawiera 6 izolowanych wiązań podwójnych. Źródłem kwasu dokozaheksaenowego są algi oraz ryby, które odżywiają się właśnie algami;

kwas α-linolenowy, to wielonienasycony kwas tłuszczowy o osiemnastu atomach węgla w łańcuchu i trzech podwójnych wiązaniach. Najlepszym źródłem kwasu alfa-linolenowego jest olej lniany, rzepakowy lub sojowy.

Ważna jest odpowiednia proporcja kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w diecie. Kwasy omega-6 (a zwłaszcza kwas arachidonowy) ułatwiają produkcję prostaglandyn, czyli hormonów prozapalnych. Z kolei kwasy omega-3 działają hamująco na stan zapalny, gdyż w organizmie konkurują z kwasami omega-6, zmniejszając ich stężenie w tkankach oraz ograniczając ich reakcje z enzymami.

Znaczny nadmiar kwasów omega-3 może być jednak szkodliwy, więc należy stosować umiarkowane dawki (szczególnie u osób cierpiących na cukrzycę i choroby krążenia).

Drożdże odżywcze to dezaktywowane drożdże, które są dostępne na rynku jako produkt spożywczy. Drożdże odżywcze są ważnym źródłem witamin z grupy B. Sprzedawane są zwykle w formie płatków lub proszku i są popularne wśród wegan oraz wegetarian, mogą być dodatkowo wzbogacane o witaminę B12. Drożdże to przebogate źródło składników mineralnych i witamin niezbędnych m.in. do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Przywracają odpowiednią mikroflorę jelitową, wybitnie korzystnie oddziałują na skórę, paznokcie i włosy.

Produkt cechuje się silnym smakiem, opisywanym jako orzechowy, serowy lub kremowy, bez goryczy. Ta cecha czyni go popularnym składnikiem substytutów sera, często wykorzystywanym przez wegan. Drożdże odżywcze różnią się od ekstraktu z drożdży, który ma bardzo silny smak i występuje w postaci ciemnobrązowej pasty.

Drożdże odżywcze są produkowane poprzez kilkudniowy wzrost drożdży w pożywce. Głównym substratem używanym we wzroście drożdży jest glukoza, często z melasy buraczanej lub trzcinowej. Kiedy drożdże osiągną pożądaną objętość, są dezaktywowane przy użyciu wysokiej temperatury, a następnie oddzielane, myte, suszone i pakowane.

Właściwości odżywcze drożdży odżywczych różnią się w zależności od producenta. Przeciętnie, dwie łyżki produktu zawierają 60 kalorii, węglowodany (błonnik pokarmowy), białko, które jest białkiem pełnowartościowym zawierającym wszystkie dziewięć aminokwasów, których ludzkie ciało nie jest w stanie wytworzyć samodzielnie. Zawierają one także żelazo, a w wersji wzbogaconej witaminy B1 i B2.

Drożdże odżywcze nie zawierają dodatku glutaminianu sodu, ale wszystkie dezaktywowane drożdże zawierają naturalne glutaminiany, ponieważ kwas glutaminowy występuje naturalnie w komórkach wszystkich drożdży.

Testosteron to organiczny związek chemiczny z grupy androgenów, podstawowy męski steroidowy hormon płciowy. Odgrywa zasadniczą rolę w pobudzaniu i utrzymaniu funkcji seksualnych mężczyzny. Jest produkowany przez komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach pod wpływem hormonu luteinizującego, a także w niewielkich ilościach przez korę nadnerczy, jajniki i łożysko. Testosteron to najważniejszy męski hormon płciowy. U mężczyzn testosteron wytwarzają jądra.

Działanie
kształtowanie płci i cech płciowych w życiu płodowym. Pod wpływem testosteronu wydzielanego przez komórki Leydiga przewody Wolffa rozwijają się w najądrza, nasieniowody i
kanaliki plemnikotwórcze.

wpływa na spermatogenezę
wykształcanie się wtórnych cech płciowych
wpływ anaboliczny poprzez pobudzenie syntezy białek
może zwiększać poziom libido
do niedawna sądzono, że przyspiesza zakończenie wzrostu kości długich, nowsze badania wykazały, że odpowiedzialne za to są estrogeny
pobudza rozwój gruczołu krokowego, zwiększa jego objętość, silnie pobudza rozwój raka prostaty
zwiększa poziom cholesterolu we krwi – w przeciwieństwie do estrogenów, które zmniejszają poziom cholesterolu we krwi, może podnosić ciśnienie krwi.

Gdy tego hormonu jest za mało, sylwetka mężczyzny nabiera kobiecych kształtów – biodra się zaokrąglają, zarysowuje się brzuch i piersi. Rzednie owłosienie, jądra się zmniejszają.

Testosteron stosowany u kobiet wykazuje działanie anaboliczne – jednak leczniczo jest to bardzo rzadko praktykowane z uwagi na niepożądane działania, takie jak: maskulinizacja, hirsutyzm. Stosuje się najczęściej w przypadku zaawansowanych, hormonalnie czynnych nowotworów.

Śluzy – są wielocukrowcami tworzącymi z wodą galaretowate żele i zole, które stanowić mogą dobrą warstwę ochronną dla błon śluzowych przed trawiącym działaniem soków żołądkowych. Zmniejszają tarcie w jelitach, ułatwiają przesuwanie się pokarmu w przewodzie pokarmowym, przeciwdziałają zaparciom.

Należy pamiętać, że śluzy mogą działać tylko miejscowo, gdyż nie ulegają one wchłanianiu przez skórę czy przewód pokarmowy. Duże znaczenie w ich stosowaniu ma odporność na działanie enzymów trawiennych, co przekłada się na długość czasu działania śluzu.

Do odpornych na trawienie zalicza się śluz pochodzący z nasion lnu, co sprawia że jest on często stosowany jako środek powlekający przewód pokarmowy.

Stosowane zewnętrznie mają działanie osłaniające. Występują w liściach babki, w kwiatostanach lipy, nasionach lnu, w korzeniach prawoślazu i żywokostu.

Śluzy i surowce je zawierające są stosowane również jako środki przeczyszczające. Jest to możliwe, gdyż śluzy chłonąć wodę ze światła przewodu pokarmowego stopniowo pęcznieją, co powoduje rozciągnięcie ścian jelit i pobudzenie na drodze odruchowej ich perystaltyki.